Spotkanie online: Ludowa Historia Polski w perspektywie teoretyczno-metodologicznej

Ludowa Historia Polski w perspektywie teoretyczno-metodologicznej

Redakcja portalu ohistorie.eu zaprasza na kolejną relację wideo i podcast ze spotkania online. Tym razem jest to rozmowa na kanwie książki prof. Adama Leszczyńskiego: „Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i poru. Mitologia panowania” wydanej w roku 2020 nakładem wydawnictwa W.A.B.

Spotkanie
nosi tytuł: „Ludowa historia Polski w perspektywie
teoretyczno-metodologicznej”.

Historia
ludowa stanowi niezwykle interesujący, cieszący się coraz większą popularnością
trend w badaniach przeszłości. Zwraca uwagę na wykluczonych, słabszych,
pomijanych, prześladowanych, koncentruje się na ujawnianiu wyzysku uciśnionych
oraz ukazywaniu ich oporu wobec wyzyskujących elit.

Przyglądając
się historii ludowej z perspektywy metodologicznej nie jest trudno zauważyć, że
jako trend badawczy wydaje się podążać tropem, który Michel Foucault określił
mianem przeciw-historii.

Przypomnijmy.
Francuski filozof i historyk sytuuje przeciw-historię w ramach dyskursu wojny
ras. Nie pojmuje jednak rasy w sensie biologicznym. Rasy wg Focuaulta to grupy
ludzi, które często nie mają tego samego pochodzenia, nie mówią tym samym
językiem, nie wyznają tej samej religii, ale żyją na tym samym obszarze, tworzą
jedność polityczną w wyniku przemocy, podboju jednej grupy przez inną. Przeciw-historia
wskazuje, że wielcy i mali, silni i słabi mają dwie różne, inne historie, w których
„to, co dla jednych jest zwycięstwem, dla innych jest klęską”, triumf jednych dla
drugich oznacza poddaństwo i wyzysk. Przeciw-historia jawi się zatem jako historia
zerwania, historia tych, których historia zwycięzców pozbawiła głosu. Przeciw-historia
koncentruje się na dziejach niewoli, wygnania, klęsk, prześladowań w nadziei na
przywrócenie im właściwego miejsca w historii oraz oddania sprawiedliwości przeszłości
wykluczonych.

Na jakich przesłankach
i założeniach teoretyczno-metodologicznych oparł swoją refleksję Adam Leszczyński?

Z autorem „Ludowej Historii Polski” rozmawiają: Dr hab. Ewa Solska i dr hab. Piotr Witek z Instytutu Historii UMCS oraz portalu ohistorie.eu     


Spotkanie online: Ludowa Historia Polski w perspektywie teoretyczno-metodologicznej

Spotkanie
odbyło się 23 kwietnia 2021 r., o godz. 17 na platformie zoom.

Relacja
wideo i podcast są dostępne na portalu ohiostorie.eu oraz na naszych profilach
społecznościowych FB, Twitter, cda.pl, a także na kanale YouTube.

Zachęcamy
Państwa do odwiedzania naszego portalu www.ohistorie.eu
i lektury zamieszczonych na nim artykułów, wywiadów, opinii i recenzji.

Zachęcamy
także państwa do oglądania i słuchania relacji wideo oraz podcastów z
organizowanych przez portal naukowych debat, rozmów i dyskusji.

Zapraszamy
do subskrybowania naszego kanału na YT oraz polubienia naszych profilów na fb i
TT.

Realizacja
wideo i podcastu: dr hab. Piotr Witek 

Serdecznie zapraszamy do oglądania i słuchania.





Ludowa historia Polski – parergony, międzyprzestrzenie, perspektywy odkrywane

Portal ohistorie.eu zaprasza na relację wideo ze spotkania on-line z Przemysławem Wielgoszem, dziennikarzem, publicystą, redaktorem naczelnym polskiej edycji „Le Monde diplomatique”, inicjatorem projektu „Ludowa Historia Polski”, organizowane w ramach cyklu otwartych debat i seminariów humanistycznych.

Spotkanie odbyło się: 22 stycznia 2021 r, godz. 16:00.


Rozmowę poprowadziła dr hab. Ewa Solska (UMCS, ohistorie.eu)

Ludowa historia Polski – parergony, międzyprzestrzenie, perspektywy odkrywane

Historia ludowa jako nowa
orientacja w naukach humanistycznych i wieloaspektowe zjawisko w przestrzeni public history stanowi przesłankę pierwszego
z cyklu naszych spotkań poświęconych tematyce dość rozlegle już eksplorowanej. Przy
czym punktem wyjścia jest tu nowa seria warszawskiego Wydawnictwa RM
realizowana w ramach projektu „Ludowa Historia Polski”, który będzie przedmiotem
rozmowy z Przemysławem Wielgoszem – redaktorem merytorycznym serii. Otwiera ją książka Michała Rauszera Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich;
kolejnym tomem jest opracowanie Śladami Szeli czyli diabły polskie Piotra
Korczyńskiego.


Z noty wydawniczej:

„W
ostatnich latach coraz częściej badacze społeczni skupiają się na doświadczeniu
grup wcześniej nieobecnych w dominujących narracjach historycznych w Polsce.
Powstają studia nad pańszczyzną, poddaństwem i oporem wobec tych reżimów
podporządkowania, tematem analiz staje się chłopskość, zarówno jako
doświadczenie, forma tożsamości, temat literacki jak i przedmiot pamięci. Seria
Ludowa Historia Polski tworzy przestrzeń, w której autorzy dążą do odzyskania i
oddania sprawiedliwości podmiotowości swoich bohaterów w formule zbliżonej do
reportażu historycznego”.

Taka formuła wszakże zbliża nas do przestrzeni konsilienckiej, gdzie spotykamy dyskursy zaangażowane w odkrywanie historii pomijanych i odzyskiwanie przemilczanych głosów jej świadków. Wynajdywanie tej przestrzeni to jedno z pilnych społecznych zadań współczesnej humanistyki, zaś historia ludowa stanowi tu specyficzny, a zarazem nieodzowny trop, wart zatem wielostronnego rozpoznawania.  


Na
poczet rozmowy z Przemysławem Wielgoszem przedstawiam zarys „mapy zdarzeń” w
obecnej przestrzeni dyskursu Ludowej Historii Polski. Są to konsekwentnie okolice
parergonów, międzyprzestrzeni i odkrywanych perspektyw – bliżej peryferii niż
superwęzłów „sieci” rozmaitych nurtów i zwrotów w polskiej humanistyce. To na
peryferiach wszakże zaczyna się innowacyjny ferment.

Potraktujmy
ten diachroniczny wykaz jako zapowiedź tworzenia otwartego repozytorium, które
powinno być systematycznie dopełniane / uzupełniane w trybie crowdsourcingu (również z kontekstowym rozszerzeniem w
stronę historii ludowej w skali globalnej). Zapraszamy do działania – tytuły książek, projektów wydarzeń prosimy
zamieszczać na naszym facebooku i twitterze w komentarzach pod rozmową z
Przemysławem Wielgoszem oraz przesyłać na naszą skrzynkę mailową:  ohistorie@zoho.eu.

Ewa Solska

Od roku 2000 –

Rozruch w dyskursie nowej humanistyki w
Polsce: kurs z metahistory;
przecieranie tropów rewizjonizmu metodologicznego

Inna
nowoczesność
. Pytania o
współczesną formułę duchowości
(2000), Duch
powierzchni. Rewizja romantyczna i filozofia
(2004) i Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje (2008) Agaty Bielik-Robson,

Sąsiedzi (2001) Jana Tomasza Grossa,

Barbarzyńska
Europa
(2004) Karola Modzelewskiego,

Chłopi i pieniądze na przełomie
średniowiecza i czasów nowożytnych
(2008) Piotra Guzowskiego,

Fantomowe ciało
króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą
(2011) Jana Sowy,

Prześniona
rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej
(2014)
Andrzeja Ledera.

& Zwrot ludowy – rozruch operacjonalizacyjny
w perspektywie mikrohistorycznej

Zarobić na duszne zbawienie. Religijność
chłopów małopolskich  od połowy XVI do
końca XVIII wieku
(2001);
Upodobanie. Małżeństwo i związki
nieformalne na wsi polskiej XVII – XVIII wieku
(2012) Tomasza Wiślicza

Od 2011  – formacyjne zdarzenia w sferze public humanities

Spektakl
W imię Jakuba S.  (2011) Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki
Strzępki,  

R.U.T.A.
(2011) – projekt muzyczny zespołu zainicjowany przez Macieja Szajkowskiego
(Kapela ze Wsi Warszawa) – pierwszy album: 
Gore – pieśni buntu i niedoli XVI
– XX wieku,

2015

Film
dokumentalny Niepamięć w reżyserii Piotr
Brożka,

Halka/Haiti
18°48’05″N 72°23’01″ W
– projekt C.T. Jaspera i Joanny Malinowskiej na Biennale
Sztuki w Wenecji (Pawilon Polski),

Pomnik chłopa Daniela
Rycharskiego,

Mit Galicji – wystawa w
Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie.

& Tropy literackie

Guguły (2014) Violetty Grzegorzewskiej,

Skoruń (2015) Macieja Płazy,

Podkrzywdzie (2015) Andrzeja
Muszyńskiego,

Galicyjanie (2016) Stanisława
A. Nowaka.

Od
2016 – wielopoziomowe / wielokontekstowe ruszenie w dyskursie historii ludowej
w Polsce

Polskie wydanie Ludowej
Historii Stanów Zjednoczonych. Od roku 1492 do dziś
Howarda Zinna (1980),

Wykluczeni Artura
Domosławskiego – rozszerzenie  rozprawy
Zinna o historie ludzi globalnego Południa,

Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w
latach 1945-60

Natalii Jarskiej,

Bieżeństwo 1915 – zapomniani uchodźcy
Anety Prymaki-Oniszk

(rok wcześniej wychodzi w języku polskim księga-album Doroteusza Fionika Bieżeństwo. Droga i powroty. 1915-1922),

Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i
plebejskie doświadczenie polityczne
Wiktora Marca,

Chory człowiek jest wtedy, jak coś go
boli. Społeczno-kulturowa historia zdrowia i choroby na wsi polskiej po 1945
roku
  Eweliny Szpak,

Odzyskać pracę /
Ludowa historia Polski
, „Czas kultury” 3/2016

2017

Chłopskość „Teksty Drugie”  6/2017,

„Ludowa
historia Polski – odzyskiwanie głosu”, debata w Centrum Sztuki Współczesnej na
Zamku Ujazdowskim w Warszawie

Seminaria
„Ludowa historia Polski” w Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku  – trzy odsłony

Spektakl
Klątwa  Oliviera Frljića

Nie hańbi Olgi Gietkiewicz –
reportaż z polskiego rynku pracy po przełomie 1989

2018

Służące do wszystkiego Joanny
Kuciel-Frydryszak,

Anioł w domu, mrówka w fabryce Alicji
Urbanik-Kopeć,

Przemilczane: seksualna praca przymusowa w
czasie II wojny światowej
Joanny Ostrowskiej

Urobieni. Reportaże o pracy Marka Szymaniaka

Polskie
wydania

Rewolucja kulturalna. Historia narodu 1962-1976
Franka Diköttera  

Chiny w dziesięciu słowach Yu Hua

Ludowa Historia Francji Gérarda Noiriela [w] „Le Monde diplomatique”
– edycja polska 8/2018

XVIII Kongres Obywatelski, sesja: „Zrozumieć i
docenić polską chłopskość”

2018 – 2020 trzy sezony projektu „Ludowa Historia Polski”
zainicjowanego przez Przemysława Wielgosza („Le Monde diplomatique” – edycja
polska) z udziałem Strefy WolnoSłowej i Teatru Powszechnego. Projekt w kontynuacji

2019

Aleja Włókniarek Marty Madejskiej,

Baśń o wężowym sercu albo słowo wtóre o
Jakóbie Szeli

Radka Raka,

Śląsk zbuntowany Dariusza Zalegi

Homo movens. Mobilność chłopów w regionie
krakowskim XVI – XVIII wieku
Mateusza Wyżgi.

Początek
strukturyzacji nowego nurtu badań w polskiej humanistyce

29 listopada 2019 konferencja „Jak i po co pisać
dzieje tych, którym odmówiono przeszłości. Idee, strategie, praktyki badawcze”.

Organizatorzy:
Instytut Badań Literackich PAN, Le Monde Diplomatique – edycja polska, Strefa
WolnoSłowa.

 2020

Cięcia. Mówiona historia transformacji Aleksandry Leyk i
Joanny Wawrzyniak,

Początek
serii „Ludowa Historia Polski” Wydawnictwa RM, pod redakcją merytoryczną
Przemysława Wielgosza:

Bękarty pańszczyzny. Historia buntów
chłopskich
Michała Rauszera,

Śladami Szeli czyli diabłu polskie
Piotra Korczyńskiego,

„Wszyscy
jesteśmy ze wsi”  – podcast o kulturze i
historii Wsi Stowarzyszenia Folkowisko

Ludowa
Historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania
Adama Leszczyńskiego

Zapowiedzi książkowe na pierwszą połowę
roku 2021

Chamstwo. Ludowa Historia Polski Kacpra
Pobłockiego (w serii Wydawnictwa RM),

Siła podporządkowanych. Antropologia
chłopskiego oporu czasów pańszczyzny XVI – XIX wieku
Michała Rauszera (rozprawa
naukowa)

Przypominam
o Radiowym Centrum Kultury Ludowej w Polskim Radiu, działającym od 1994 roku,
zwłaszcza o cyklicznej audycji „Źródła – magazyn kultury ludowej w radiowej
„Dwójce”, cyklu płytowym „Muzyka Źródeł” i Festiwalu Folkowym Polskiego Radia
„Nowa Tradycja” (organizowanym przez RCKL od 1998 r.)  

Polecam
lekturę:

There There (Nigdzie indziej) Tommy’ego Orange’a,

Kolej podziemna. Czarna krew Ameryki Colstona
Whiteheada,

Zbieranie kości Jesmyn Ward,

27 śmierci Toby’ego Obeda Joanny Gierak-Onoszko,

Czarownice. Niezwyciężona siła kobiet Mony Chollet,

Nurt
slave narrative (w tym: Wyznania Nata Turnera Williama
Styrona)