WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (225) Kulturowa „zasada nieoznaczoności” (The Cultural Indeterminacy Principle)
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (94) Trzy głosy pełne podziwu dla dzieła Marcela Prousta. Racjonalistyczna, klasyczna opinia Tadeusza Boya-Żeleńskiego, znawcy literatury francuskiej i tłumacza, analityczny, przepojony zazdrością, wykład Vladimira Nabokova i egzaltowana impresja artystyczna Waltera Benjamina. Trzeba je przeczytać w całości i trzeba chociaż w kilku dużych kęsach – przynajmniej kilkaset stron – zażyć dzieła będącego świadectwem intymności prawdy życia, którego wymiarów nie sposób wyrazić […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (95) Elegancki mężczyzna nigdy nie był dość długo i ciężko chory, żeby mieć sposobność przeczytania Prousta[1]. Poszukajmy powodów dworowania Rolanda Topora nad dziełem autora W poszukiwaniu straconego czasu. Powierzchownemu czytelnikowi dzieła Prousta – co zresztą brzmi niepoważnie, ponieważ taki czytelnik i tak znuży się, nasyci się własnym ziewaniem i nigdy nie dobrnie do końca – niedoświadczonemu czytelnikowi – powiedzmy tak – mogłoby wydawać się, […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (175) Krąg ezoteryczny i egzoteryczny Krążenie myśli (myślenia, stylu myślowego) jest jednym z określeń Ludwika Flecka na komunikowanie w ramach kolektywu myślowego w różnych jego wariantach. Wędrówka myśli to z kolei określenie bliskoznaczne. W zasadzie nie przeszkadza nam to, że są to dzisiaj terminy nieuwikłane w poważne teorie, ani to, że są potoczne. Jest tak dlatego, bo Fleck daje nam szanse na kontekstowe ich rozumienie. To zaś pozwala korespondować je ze znanymi […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (174) Historia aparatu telefonicznego a treść rozmów telefonicznych[1] [2] Jak można korzystając z ustaleń Ludwika Flecka rozwijać mój koncept – grupy trzymającej wiedzę (GTW) oraz grupy trzymającej władzę w wiedzy (GTWwW)[3] – oparty na Polanyi`ego tacit knowledge i powiązaną z nimi ideą tacit collusion. Co jednak otrzymamy dodatkowo jeśli charakterystykę Grupy trzymającej władzę w wiedzy wzbogacimy charakterystykami kolektywu myślowego Ludwika Flecka. Każdy […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (173) Czy „normalna ręka ludzka ma pięć palców”? W sporze realisty naturalnego Tadeusza Bilikiewicza z umiarkowanym konstruktywistą Ludwikiem Fleckiem ten pierwszy trafnie identyfikuje stanowisko teoriopoznawcze oponenta.[1] „I tak, nie będę może zbyt odległy od prawdy, – argumentuje Tadeusz Bilikiewicz – jeśli w poglądach Flecka dopatrzę się oddźwięku transcedentalnego idealizmu w ujęciu niektórych neokantystów. Postawa ta wykracza zresztą poza przyjęte przez Kanta formy […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (172) Plemnik jako vita propria Wpadłem w podziw adepta – czy jak powiedziałby Ludwik Fleck, laika -, gdy onegdaj czytałem jego polemiki z Tadeuszem Bilikiewiczem. Podziw dla obu uczonych. Brałem stronę Flecka, choć nie mógłbym go wówczas reprezentować w sporze z Bilikiewiczem. Przyznaję, w niektórych wywodach nie byłbym – wówczas – w stanie odeprzeć argumentacji lekarza psychiatry. Imponowała mi wtedy i nadal imponuje ich orientacja […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (171) „Znak wytwórni i adres przeznaczenia” Chaim Perelman przypomniał nam, że w akcie retoryki, jakim jest akt komunikacji językowej (kulturowej) najistotniejsze jest uzyskanie rozumienia, a nadto akceptacji u odbiorcy. [1] Moim zdaniem, minimum pożądanego efektu, to respekt dla przekonań nadawcy. Maksimum, to uznanie ich za swoje. A jeszcze lepiej, kierowanie się nimi w działaniu. Akt komunikacji łączy się wówczas z przekonywaniem. Owo komunikowanie, […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (144) Dlaczego analogia nam nie wystarcza? Zdaniem Octavio Paza — o czym tu już była mowa — zasługą Lévi-Straussa jest owocne wykorzystanie mocy argumentacyjnej analogii między językiem — takim, jak postrzegali go językoznawcy strukturalni — a kulturami, zwłaszcza tymi tzw. prymitywnymi. Wspólnotami badanymi przez antropologów angloamerykańskich[1], socjologów Durkheima i Mausse’a i Lévi-Straussa zwłaszcza. Nie będę opisywać wszystkich sposobów — precyzyjnych, a niekiedy niezwykle błyskotliwych — jakimi Lévi-Strauss dokonuje […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (143) Jaki sens ma tabu kazirodztwa? Podobne oczekiwanie wobec podziwianych analiz Claude’a Lévi-Straussa zgłasza Paz wobec problematyki pokrewieństwa. Po pierwsze, zauważa, że: W swoich pracach na temat pokrewieństwa Lévi-Strauss postępuje odwrotnie niż większość jego poprzedników: nie usiłuje tłumaczyć zakazu kazirodztwa, wychodząc od reguł zawierania małżeństw, lecz ten pierwszy służy mu do wyjaśniania tych drugich. Powszechność owego zakazu — niezależna od odmian, jakie on przyjmuje […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (142) Czy język ma sens? Octavio Paz zadziwia. Sam uznaje uzależnienie peryferii kulturowych od centrów nowożytnej myśli za zjawisko negatywne, z drugiej strony demonstruje fenomenalną znajomość dziedzictwa starego świata. To ono wyznacza mu pole problemowe. Powstaje pytanie, skąd bierze i jak osiąga on dystans interpretacyjny wobec najbardziej wyrafinowanych produktów myśli. Choć zwykle czytam dla przyjemności, nie robię notatek, lektura Lévi-Straussa tyle rzeczy […]
© 2025 . Wszelkie prawa zastrzeżone.
Strona wspierana motywem Motyw Franz Josef i Wordpress.
