WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (109) Batkin story Już wtedy, tuż po doktoracie o Braudelu, w końcu 1986 r., kiedy zawitałem na staż do Instytutu Historii Powszechnej Akademii Nauk w Moskwie, wysłał mnie Guriewicz – jak powiadali Francuzi, rezydent szkoły Annales w Moskwie – mnie, adepta metodologii historii, do prof. Batkina, jako do swego bliskiego kolegi, bodaj przyjaciela, który to chętnie ze mną porozmawia o problemach teoretycznych. Leonid Batkin, znakomity znawca włoskiego […]
Varia
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (108) Kolacja na Nowomoskowskiej Oto dwa dzieła[1], które zbudowały międzynarodową reputację Arona Guriewicza, wybitnego mediewisty i skandynawisty, historyka, którego kolejne prace stale są wznawiane: Właśnie w tych latach [1968–1972 – W.W.] A. J. Guriewicz przemyśliwał i przygotowywał do druku dwie książki, które zadecydowały o jego karierze naukowej i spośród wielu innych jego prac okazały się najważniejsze dla wyzwolenia umysłów wielu rodzimych […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (107) „Odysseus” wśród Francuzów Nie czas tu mówić o badaniach Arona Guriewicza nad wczesnośredniowiecznymi dziejami etnosów i „narodów” skandynawskich, zwłaszcza Islandii i Norwegii, które zaowocowały licznymi książkami i artykułami, a od połowy lat osiemdziesiątych nagrodami i doktoratami honorowymi, wykładami w świecie skandynawskim[1]. Już tylko sam kontakt ze źródłami narracyjnymi pochodzącymi spoza klasycznego chrześcijańskiego Zachodu skłaniał Guriewicza do przyjęcia perspektywy antropologicznej i źródłoznawczo-literaturoznawczej, która zaowocowała zmianą orientacji w jego twórczości. […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (106) Apologia Marca Blocha Szkicując felietony o Braudelu, wspomniałem w jednej z Wycinanek[1] o moich kontaktach z Aronem Guriewiczem[2], światowej sławy mediewistą rosyjskim. Jeden z bliźnich w profesji kolegów podpowiedział, abym napisał coś więcej. Zajrzałem na półkę z książkami Guriewicza, a ze skoroszytów wyciągam materiały o nim, relacje z jego „zsyłki” do Kalinina[3]. Na półce książki z dedykacjami spisy publikacji sporządzone przez Guriewicza, nadbitki itp. Anonsowany przez Jerzego Topolskiego, tuż po przyjeździe […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (105) „Nie wystarczy być «narodowym», by być Niemcem” Tajemniczy Sinclair, który okazał się Hermannem Hessem, stał się obiektem literackiej adoracji samego Tomasza Manna. Między wielkimi pisarzami zawiązała się przyjaźń. Losy obu niemieckich noblistów zbliżyły się do tego stopnia, że ich listy to opasły tom. Tomasz Mann wielokrotnie spotykał się z Hermannem Hessem w Szwajcarii, w tym także po upadku […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (104) Homo homini lupus est. II Onegdaj, kolega z Ukrainy wożąc nas po okolicach Drohobycza karmił nas twórczością Borysa Grebieńszczykowa. Popularny bard skomentował niedawno ideę homo homini lapus est; jeszcze przed wojną, bodaj w 2020 roku. I wtedy już brzmiała po swojemu, a dzisiaj nabiera dodatkowych odniesień.[1] Griebienszczykow komentując antyczną sentencję słowami, ale i muzyką przesłał słuchaczom swoją jej reinterpretację. Poprowadził […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (103) Steppenwolf – Homo Homini lupus est Nierozważni krytycy mojej koncepcji metafory historiograficznej zarzucali mi ahistoryczność. Odpowiem systematycznie na łamach specjalnej publikacji. Jednak na kanwie tej repliki popadłem w skojarzenia w duchu Wycinanek. Dzielę się więc nimi: Pierwsze z nich. We współczesnej dyskusji filozoficznej o metaforze jednym z kanonalnych jej przykładów jest antyczny aforyzm homo homini lupus est. Podobnie jak klasycy problematyki tak i ja za nimi biorę […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (102) Demian Szwajcaria to także przystań trzeciego mojego mitu – wczesnej młodości Hermanna Hessego. Tomasz Mann w pamiętnym liście do Eduarda Korrodiego nie zalicza, może i słusznie, Hessego do pisarzy niemieckich na emigracji. Jego osiedlenie się w Szwajcarii tuż po I wojnie światowej trudno uznać za emigrację. Autor Czarodziejskiej góry we wspomnianym liście wymieniał pisarzy, którzy wyjechali z Niemiec na okoliczność dojścia nazistów do władzy. Utożsamianie literatury emigracyjnej z niemiecką […]
