WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (153) Biblioteka „w chmurze”? Stawiam sobie pytanie: Czy z Biblioteki Babel Borgesa wybrałbym to, co Umberto Eco? Włoski semiotyk, historyk i pisarz na okoliczność wykładu w Bibliotece Miejskiej w Mediolanie dokonał wyboru akurat tych fragmentów. Dołożył kilka rozdziałów, dzięki czemu powstała książeczka O bibliotece[1]. Niestety, tym razem Eco nie doszukał się wizji wszechświata, którą zarysował Borges. Wizję wszechświata, wyrażoną językiem biblioteki, […]
Varia
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki(152). Zawsze wyobrażałem sobie raj jako bibliotekę; nigdy jako ogród. [1] „Wszechświat (który inni nazywają biblioteką) składa się z nieokreślonej, i być może nieskończonej, liczby sześciobocznych galerii, z obszernymi studniami wentylacyjnymi w środku, ogrodzonymi bardzo niskimi balustradami. Z każdej galerii widać piętra niższe i wyższe: nieskończenie. Układ galerii jest niezmienny. Dwadzieścia szaf, po pięć szerokich szaf na każdy bok, wypełnia wszystkie boki […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (151) Biblioteka Babel Octavio Paz o Jorgem Luisie Borgesie: Uprawiał trzy gatunki: esej, poezję, opowiadanie. Podział ten jest arbitralny: jego eseje czyta się jak opowiadania, jego opowiadania to poematy, a wiersze dają do myślenia tak, jakby były esejami. Tym, co je łączy, jest myśl. Oto, dlaczego warto zacząć od twórczości eseistycznej. Borges miał temperament metafizyczny. Stąd fascynacje systemami […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (149) Tacit knowledge czy tacit collusion („Milcząca wiedza” czy „milcząca zmowa”) Kilku moich czytelników ceni sobie moją definicję człowieka wybitnego. Sformułowałem ją w felietonie pt. W poszukiwaniu Jubilata[1]. Brzmi ona w dużym skrócie tak: nie wiedzieć o wybitnym, że nim jest – nie godzi się; dekretować wybitność w sytuacji oczywistości – to żenada. W pierwszym przypadku to mankament wiedzy, w drugim obyczajów. Tak czy owak to niedostatki w partycypacji kulturowej. Zwracam uwagę, […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (148) Retoryka to „lek homeopatyczny”? Jeden z moich czytelników nieśmiało podpowiada, że w Wycinankach patronuje mi myśl Willarda Van Ormana Quine’a. Gdyby tak było, byłby to dla mnie zaszczyt. Na szczęście mój korespondent nie musi udowadniać, że dosięgam myśli wielkiego filozofa. Quine byłby — w kwestii statusu retoryki — oponentem Perelmana. Celem badań tego ostatniego jest nobilitowanie, także przy pomocy logiki, procedur myślowych dotychczas jej się wymykających. Amerykański […]
Wojciech Wrzosek Wycinanki (147) Definicje w argumentowaniu W tekście Wycinanka(114) podjąłem problematykę, którą tu możemy kontynuować dzięki lakonicznym, ale inspirującym konstatacjom Chaïma Perelmana. Nie dość, że są one niesprzeczne z moimi tezami (a tym samym także Quine’a i Wittgensteina), to co więcej — nie są z nimi niezgodne. To prawdziwa radość, że Perelman wpisuje się w z mozołem osiągnięte spójności w ważnych dla ładu myślowego kwestiach: Tożsamość czysto formalna jawi się jako oczywistość lub jest założona […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (146) O nieoczywistości prawdy Wyborny przewodnik po pograniczach retoryki Chaïm Perelman oswaja nas z teoretycznymi kontekstami argumentowania: Argumentacja nigdy nie może dostarczyć oczywistości i nie ma mowy o argumentowaniu przeciw temu, co oczywiste. Kto bierze pod uwagę oczywistość, jest pewny, że narzuci się ona z taką samą siłą wszystkim jego rozmówcom. Argumentacja ma tylko tam rację bytu, gdzie oczywistość jest podważana. Zauważył już to Arystoteles, który rozumiał konieczność […]
WOJCIECH WRZOSEK Wycinanki (145) Przesłanki neoretoryki Zanim się uzewnętrznię i wyjawię coś w rodzaju osobistego credo, przy pomocy wypowiedzi Chaïma Perelmana — kolejnej międzynarodowej sławy, wychodźcy z mojej ojczyzny[1], przytoczę kilka jego inspirujących myśli[2]: Ci, którym bliskie są ideały nowej retoryki, nie godzą się na jedynie potoczne jej rozumienie i stosowanie terminu retoryka wyłącznie jako swego rodzaju epitetu. Oznacza on zwykle zwodzenie, omamianie, przesłanianie rzeczywistości zasłoną […]
